FAKTORING

 

Faktoring jest narzędziem finansowania działalności bieżącej alternatywnym i uzupełniającym do tradycyjnych produktów kredytowych. Umożliwia on firmie produkcyjnej, handlowej lub usługowej otrzymanie środków z faktur wystawianych wobec wszystkich lub tylko wybranych odbiorców przed terminem ich płatności.

Faktoring wykorzystywany jest, jako skuteczne narzędzie w zarządzaniu należnościami, które pozwala utrzymać płynność finansową przedsiębiorstwa na optymalnym poziomie poprzez możliwości wyboru ilości wierzytelności oraz terminu ich sprzedaży zewnętrznej firmie, tym samym pozwala na regulację wpływów środków pieniężnych do przedsiębiorstwa. Faktoring to usługa, która poza zapewnieniem szybkiego dostępu do gotówki dostarcza dodatkowe usługi takie jak prowadzenie rozliczeń związanych z wierzytelnościami, monitoruje i egzekwuje płatności oraz może przejąć ryzyko niewypłacalności dłużnika.

W umowie faktoringu wyróżnia się trzy podmioty:

  • faktorant – przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą wystawiający faktury z odroczonym terminem płatności ( w kredycie kupieckim) za sprzedane towary lub świadczone usługi. który ceduje wystawiane wierzytelności do Faktora w celu ich wcześniejszego finansowania;
  • odbiorca towarów lub usług dostarczanych przez dostawcę (nazywany również kontrahentem, dłużnikiem), zobowiązany do terminowego uregulowania zapłaty z tego tytułu.
  • faktor – wyspecjalizowana instytucja finansowa świadcząca usługi faktoringowe, której rolą jest wykupienie wierzytelności handlowej ( faktury).

W celu uruchomienia faktoringu, uzgadniane zostają niezbędne parametry transakcji, a następnie w oparciu o zebraną dokumentację następuje przygotowanie rozwiązania i podpisanie umowy faktoringowej pomiędzy faktorem a faktorantem. Kontrahenci włączeni do faktoringu zawiadamiani zostają o zawarciu takiej umowy i cesji faktur oraz zmianie numeru rachunku do ich spłaty. Od tego momentu wszystkie faktury wystawiane przez faktoranta (dostawcę) wobec zgłoszonych do faktoringu odbiorców podlegają cesji na faktora i mogą być w każdym momencie finansowane. Kontrahenci płacą swoje zobowiązania handlowe na rzecz faktora, który stosownie rozlicza transakcję.

Istnieje kilka form transakcji faktoringowych w zależności od przyjętego czynnika:

I. Według ryzyka

  1. Faktoring pełny – znany również, jako faktoring właściwy lub faktoring bez regresu – polega na wykupie przez Faktora wierzytelności oraz przejęcie ryzyka związanego z potencjalną niewypłacalnością Dłużnika. Do Faktora należy egzekwowanie należności od Dłużnika. Ze względu na podejmowane ryzyko jest to najdroższa forma usługi spośród wszystkich dostępnych, a poziom dyskonta zależy od poziomu ryzyka,
  2. Faktoring niepełny – znany również, jako faktoring niewłaściwy lub z regresem – polega na wykupie przez Faktora wierzytelności, ale bez przejęcia ryzyka związanego z potencjalną niewypłacalnością Dłużnika. W przypadku, gdy faktura nie zostanie opłacona, Faktor zwróci się do Faktoranta, aby ten uregulował należność,
  3. Faktoring mieszany jest połączeniem faktoringu pełnego i niepełnego. Ta forma faktoringu polega na wykupie przez Faktora wierzytelności handlowych wraz z ryzykiem niewypłacalności dłużnika, ale jedynie do określonej w umowie wysokości.
  4. Faktoring eksportowy polega na udzielaniu finansowania dla należności zagranicznych w walutach obcych; oprocentowanie takich zaliczek jest zazwyczaj znacznie korzystniejsze niż finansowania w złotych polskich; faktoring eksportowy jest również doskonałym instrumentem do oceny kondycji finansowej potencjalnych partnerów biznesowych za granicą, a połączony z faktoringiem pełnym daje doskonałą ochronę należności na odległych rynkach

II. Według terminu zawiadomienia dłużnika

  1. Faktoring otwarty – Dłużnik jest informowany o zawarciu umowy faktoringowej przez Faktoranta. Ta czynność ma na celu wskazanie Dłużnikowi Faktora, jako strony, z którą należy uregulować zobowiązanie faktoranta,
  2. Faktoring półotwarty – polega na zawiadomieniu Dłużnika o zawarciu umowy w momencie wezwania go przez Faktora do uregulowania wierzytelności,
  3. Faktoring tajny – polega na niezawiadamianiu Dłużnika o zawarciu umowy faktoringowej. Dłużnik reguluje należność na konto Faktoranta, który następnie przekazuje ją Faktorowi. Ukrycie faktu wykorzystania faktoringu przed dłużnikiem ma na celu uniknięcie zrażenia do siebie klientów przez Faktoranta. Jest to również wariant uznawany przez Faktorów za ryzykowny i dlatego rzadko stosowany.

III. Według momentu otrzymania zapłaty:

  1. Faktoring dyskontowy – polega na przejęciu przez Faktora wierzytelności drogą cesji. Faktorant otrzymuje wierzytelność od faktora w momencie zawarcia umowy faktoringowej, czyli bez względu na datę zapłaty wierzytelności przez dłużnika.
  2. Faktoring zaliczkowy – polega na otrzymaniu przez faktoranta określonej zaliczki od faktora, która zależy od wartości oraz terminu spłaty wierzytelności. Resztę wierzytelności Faktorant otrzymuje w rzeczywistym terminie płatności lub w momencie, kiedy dłużnik ureguluje zobowiązania.
  3. Faktoring wymagalnościowy – polega na otrzymaniu przez Faktoranta wierzytelności w momencie faktycznego uregulowania zobowiązania przez Dłużnika. W tej formie faktoringu chodzi o zmobilizowanie dłużników do terminowej spłaty zobowiązań.

Faktoring tradycyjny – typowe relacje między stronami transakcji faktoringowej:

  1. Wystawienie faktury – Faktorant wystawia fakturę VAT za dostarczony towar i przekazuje ją Odbiorcy
  2. Przekazanie do faktoringu – Faktorant przekazuje Faktorowi kopię faktury
  3. Wypłata zaliczki – po otrzymaniu i akceptacji faktury Faktor wpłaca na konto Faktoranta zaliczkę
  4. Informacja o cesji – Faktor informuje Odbiorcę o przekazaniu faktury do faktoringu i konieczności regulowania należności z Faktorem,
  5. Przekazanie należności – Odbiorca dokonuje przelewu z tytułu wynikającego z faktury na konto Faktora,
  6. Wypłata pozostałej części należności – Faktor przelewa pozostałą część faktury na konto Faktoranta potrącając ustaloną prowizję

Faktoring odwrotny – relacje między stronami transakcji faktoringowej:

  1. Otrzymanie faktury – Twoja firma otrzymuje fakturę do zapłacenia
  2. Przekazanie do faktoringu – faktura zostaje przekazana do Faktora
  3. Zapłata faktury – Faktor przelewa całą kwotę faktury na konto wystawcy faktury
  4. Uregulowanie należności – po ustalonym z Faktorem czasie, Płatnik przelewa na konto Faktora kwotę przekazanej faktury

Zastosowanie usługi faktoringowej

Faktoring ma zastosowanie we wszystkich branżach i segmentach rynku. Usługa faktoringu to optymalne rozwiązanie dla firm, które:

  1. potrzebują elastycznego i dopasowanego do bieżących potrzeb źródła finansowania
  2. stosują odroczone terminy płatności (kredyt kupiecki)
  3. prowadzą cykliczną sprzedaż do stałego grona odbiorców
  4. poszukują innych niż kredyt obrotowy źródeł finansowania bieżącej działalności
  5. chcą ograniczyć ryzyko niewypłacalności odbiorców
  6. chcą poprawić bądź utrzymać dyscyplinę płatniczą kontrahentów

Koszt usługi faktoringowej

Za usługi faktoringowe Faktor pobiera wynagrodzenie w formie dyskonta (po cenie niższej niż cena nominalna znajdująca się na fakturze).

Głównymi elementami kosztu umowy faktoringu są:

  • prowizja faktoringowa – wyrażona, jako procent wartości cedowanej wierzytelności;
  • odsetki – opłata za okres od wypłaty zaliczki do momentu otrzymania zapłaty od kontrahenta;
  • koszt administracyjny – inne opłaty wynikające z obsługi umowy faktoringowej, ustalane indywidualnie.

Korzyści z obsługi faktoringowej

Umowa faktoringu, w zależności od jej konfiguracji, przynieść może szereg korzyści. Są to w szczególności:

  • finansowanie działalności bieżącej – zaliczkowanie – umożliwia dostęp do „zamrożonych” w wystawionych fakturach środków finansowych przy zachowaniu wydłużonych terminów płatności;
  • administrowanie wierzytelnościami – księgowanie faktur, monitorowanie stanu rozliczeń, księgowanie płatności – uwalnia Dostawcę od uciążliwych i czasochłonnych czynności administracyjnych;
  • zabezpieczenie przed opóźnieniami w płatnościach – gwarancja zapłaty w terminie – niweluje negatywne skutki krótkotrwałych lub przewlekłych opóźnień płatności;
  • zabezpieczenie ryzyka transakcji – przeniesienie ryzyka niewypłacalności Odbiorcy – umożliwia bezpieczne podejmowanie współpracy z nowymi Odbiorcami;
  • optymalizacja kosztów finansowych – elastyczność kształtowania przepływów gotówki – pozwala swobodnie kształtować koszty finansowe, dopasowując je do rzeczywistych potrzeb kapitałowych;
  • poprawa struktury bilansu – zamiana należności na gotówkę – umożliwia obniżenie sumy bilansowej, lepsze odzwierciedlenie rezultatów działalności i poprawę zdolności kredytowej.
  • poprawa portfela Odbiorców – weryfikacja kondycji finansowej Odbiorców – umożliwia skupienie się na obsłudze tych najlepszych i rezygnację z tych, którzy nie spełniają wymogów bezpieczeństwa współpracy;
  • poprawa konkurencyjności – dopasowanie umowy do bieżących potrzeb – pozwala zwiększyć konkurencyjność oferty bez zmniejszania rentowności transakcji;
  • poprawa wizerunku wśród własnych dostawców – uniezależnienie od sytuacji Odbiorców – poprawia terminowość płatności własnych, uzyskiwanie rabatów gotówkowych itp.;
  • poprawa jakości współpracy z Odbiorcami – przeniesienie bieżących kontaktów na firmy faktoringowe (faktora) – przekazanie faktorowi obowiązków administracyjnych mogących kreować spory umożliwia zachowanie dobrych relacji handlowych z Odbiorcami przez cały okres współpracy;
  • finansowanie inwestycji – możliwość uzyskania zaliczek na poczet przyszłych wierzytelności – wspiera procesy inwestycyjne oraz pomaga zoptymalizować wykorzystanie finansowania zewnętrznego.

Różnice pomiędzy kredytem a usługa faktoringową

  1. Zasadniczo obie formy finansowania są skierowane do podmiotów, które oczekują zwiększenia płynności finansowej.
  2. W przypadku faktoringu istotnym elementem dla przedsiębiorstwa może być dodatkowo monitoring oraz obsługa wierzytelności, czy pozbycie się ryzyka niewypłacalności kontrahentów.
  3. Faktoring odnosi się zawsze do konkretnych wierzytelności (faktur sprzedaży, zakupu), które znajdują się w obrocie handlowym z kontrahentami (dostawcami), kredyt natomiast zależy m.in od wysokości obrotu rocznego.
  4. Przy faktoringu zazwyczaj nie są wymagane zabezpieczenia rzeczowe, niemniej jednak w każdym przypadku w wyniku indywidualnej oceny Faktora, może być zalecane takie zabezpieczenia.
  5. Faktoring wpływa również na uelastycznienie warunków współpracy z kontrahentami, np. zwiększenie terminu spłaty należności, przy kredycie spłatą obarczona jest firma, przy faktoringu kontrahent.
  6. W przypadku faktoringu finansowanie może osiągnąć 100% wartości wierzytelności (faktury).

Porównanie faktoringu i kredytu obrotowego

Cecha

Faktoring

Kredyt

Zakres usługi

Finansowanie Administrowanie Monitoring należności Przejęcie ryzyka

Finasowanie

Zabezpieczenie rzeczowe

Wierzytelność Weksel in blanco Pełnomocnictwo do rachunku bankowego

Wierzytelność Weksel in blanco Hipoteka Zastaw rejestrowy na majątku Przewłaszczenie Poręczenie

Poziom finansowania

Do 100% zabezpieczenia

Od 10% do 50% zabezpieczenia

Koszty odsetek za zwłokę

Ponosi odbiorca (dłużnik)

Klient ( kredytobiorca)

Możliwość zbilansowania kosztów korzystania z usługi

Możliwość uzyskania rabatów od dostawców. Przeniesienie kosztów na odbiorców

Nie ma możliwości

Spłata zadłużenia

Odbiorca

Klient ( kredytobiorca)

Ryzyko

Usługa faktoringu nie jest pozbawiona ryzyka. Dlatego Faktor (firma lub osoba dokonująca zakupu faktur) dokonując oceny ryzyka i bierze pod uwagę kilka elementów:

  • koniunkturę branży, w której działa klient,

  • sytuację odbiorców – czy regulują zobowiązania na czas,

  • oferta klienta – jakie produkty lub usługi oferuje swoim kontrahentom,

  • sposoby regulowania zobowiązań,

  • czas finansowania.

Poziom i rodzaj podejmowanego ryzyka jest zależny od strony transakcji oraz od typu stosowanego faktoringu. Co do zasady umowa faktoringu nie rodzi istotnych ryzyk po stronie odbiorcy (dłużnika faktoringowego).

Faktor

Instytucja, która zdecyduje się na zakup od wystawiającego fakturę z odroczonym terminem płatności jest narażony na kilka typów ryzyka:

  • ryzyko niewypłacalności – występuje ono w przypadku, gdy strony umowy faktoringowej (faktorant i Faktor) podpisały umowę na faktoring pełny (bez regresu, a więc z przejęciem ryzyka). W takim wypadku, w przypadku niewypłacalności odbiorcy towarów i usług, faktor nie będzie rościł sobie praw do faktoranta. W przypadku umowy faktoringu niepełnego, faktor może zwrócić się do faktoranta o zwrot pieniędzy za niezapłaconą fakturę,

  • ryzyko kredytowe – w przypadku gdy odbiorca faktury (dłużnik faktoringowy) spłacił jedynie część należności lub ma kilkudniowe opóźnienie w płatności, faktor ponosi ryzyko kredytowe,

  • ryzyko operacyjne – obejmuje wszystkie zagrożenia wynikające z relacji biznesowych, np.: reklamacji składanych w stronę dostawcy, ryzyko związane z niedotrzymaniem terminów dostawy przez dostawcę, a które mogą spowodować nawet zerwanie umowy współpracy.

Faktorant

Podobnie jak w przypadku Faktora, ryzyko, które ponosi faktorant w dużej mierze zależy od rodzaju faktoringu na jaki została podpisana umowa. Główne ryzyka, na które jest narażony to:

  • ryzyko niewypłacalności – w przypadku faktoringu niepełnego (z regresem, a więc bez przejęcia ryzyka) – ryzyko związane z niewypłacalnością odbiorcy faktur spoczywa na faktorancie. To znaczy, że w przypadku, gdy odbiorca towarów (płatnik faktury) nie zapłaci w zwyczajowym terminie, faktor może zwrócić się o zwrot do faktoranta,

  • ryzyko reputacyjne – wynikające najczęściej z niewiedzy odbiorców, jednak mające negatywne konsekwencje dla firmy, która zdecydowała się podpisać umowę faktoringową. Kontrahent (odbiorca produktów i usług) rezygnuje ze współpracy, gdy dowie się o podpisaniu przez faktoranta umowy faktoringowej. Wynika to z obawy odbiorcy, że nie sprosta wymaganiom terminowej spłaty swoich zobowiązań. Niesłusznie, bo faktorowi również zależy na dalszym umacnianiu się współpracy pomiędzy faktorantem a jego odbiorcą i z reguły wstrzymuje się od wszelkich działań nawet do kilkunastu dni.